گوناگون

کودکان خجالتی و کمرو/دلایل و راهکارهای کمک به آنها

خجالت و کم‌رویی یکی از ویژگی‌های رایج در برخی از کودکان است که می‌تواند تاثیرات زیادی بر روابط اجتماعی آنها داشته باشد. این ویژگی، در صورتی که به درستی مدیریت نشود، می‌تواند در دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی مشکلاتی را ایجاد کند.

به گزارش پارسینه، در این مقاله به بررسی دلایل خجالتی بودن کودکان و راه‌های کمک به آنها برای غلبه بر این ویژگی پرداخته‌ایم.

کودکان خجالتی، چه ویژگی‌هایی دارند؟

کودکان خجالتی معمولا از بودن در جمع احساس ناراحتی می‌کنند و بیشتر تمایل دارند تنها باشند. برخی از ویژگی‌های رایج این کودکان عبارتند از:

کناره‌گیری از گروه‌ها: کودکانی که خجالتی هستند، معمولا ترجیح می‌دهند به جای اینکه در جمع بازی کنند، فقط تماشاچی باشند. آنها ممکن است در زنگ تفریح یا هنگام بازی‌های گروهی به دقت به دیگران نگاه کنند ولی خودشان وارد بازی نشوند.
سکوت و کم‌گویی: این کودکان معمولا خیلی کم صحبت می‌کنند و تمایلی به برقراری ارتباط با هم‌سالان خود ندارند. آنها معمولا در جمع‌های اجتماعی کم‌تر از خودشان حرف می‌زنند.
احساس دیده شدن: کودکان خجالتی به شدت احساس می‌کنند که دیگران به آنها نگاه می‌کنند، حتی زمانی که در میان دوستان و آشنایان هستند. این احساس می‌تواند باعث شود که آنها بیشتر از دیگران فاصله بگیرند و از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند.

چرخه معیوب خجالت در کودکان

کودکان خجالتی اغلب در یک چرخه معیوب گرفتار می‌شوند. این چرخه شامل مراحل زیر است:

احساس ناراحتی در موقعیت‌های اجتماعی: چون کودک از حضور در جمع احساس ناراحتی می‌کند، از آن اجتناب می‌کند.
کاهش فرصت‌های تعامل اجتماعی: این اجتناب از جمع‌ها باعث می‌شود که کودک کم‌تر فرصتی برای تمرین مهارت‌های اجتماعی پیدا کند.
تشدید خجالت: به دلیل عدم تمرین، کودک بیشتر از قبل احساس عدم اعتماد به نفس می‌کند و هر بار از تعاملات اجتماعی فرار می‌کند.

این چرخه می‌تواند تا حدی خود را تقویت کند و باعث شود که کودک در آینده با مشکلات اجتماعی بیشتری مواجه شود.

انواع کودکان خجالتی

بر اساس تحقیقات، کودکان خجالتی ممکن است در دسته‌های مختلفی قرار بگیرند:

کودکان خجالتی موافق: این کودکان به طور کلی خجالتی هستند، اما زمانی که یک هم‌سال به آنها نزدیک می‌شود، با خوشحالی به او واکنش نشان می‌دهند. آنها معمولا دوستان زیادی دارند و از نظر اجتماعی پذیرفته شده هستند.
کودکان خجالتی نابالغ: این کودکان در موقعیت‌های اجتماعی عقب می‌مانند و زمانی که تلاش می‌کنند با دیگران ارتباط برقرار کنند، رفتارهایی دارند که ممکن است توسط همسالانشان به عنوان لوس یا آزاردهنده تلقی شود.
کودکان خجالتی سرسخت: این کودکان معمولا تمایلی به ارتباط برقرار کردن با دیگران ندارند، اما وقتی که وارد تعامل می‌شوند، ممکن است رفتارهای خصمانه یا خشمگین از خود نشان دهند. این رفتارها باعث می‌شود که آنها از طرف همسالان طرد شوند.

علل خجالتی بودن کودک

دلایل مختلفی برای خجالتی بودن کودکان وجود دارد که می‌تواند ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد:

علت ژنتیکی: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ویژگی‌های شخصیتی مانند خجالتی بودن ممکن است به طور ژنتیکی منتقل شود. کودکانی که یکی از والدین یا اعضای خانواده‌شان خجالتی هستند، احتمال بیشتری دارد که خود نیز خجالتی باشند.
تجارب محیطی و تربیتی: علاوه بر ویژگی‌های ارثی، عوامل محیطی مانند رفتار والدین و تجربیات اجتماعی کودک می‌تواند بر خجالت کودک تاثیر بگذارد. برای مثال، اگر والدین کودک همیشه او را در موقعیت‌های اجتماعی محافظت کنند یا به او اجازه ندهند که مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه دهد، کودک ممکن است احساس بی‌اعتمادی کند و به سمت خجالتی بودن گرایش پیدا کند.
ترس از شکست و فشار بیش از حد والدین: کودکانی که تحت فشار شدید برای برآوردن انتظارات والدین خود قرار می‌گیرند، ممکن است از ترس از شکست دچار خجالت شوند. این ترس می‌تواند مانع از تلاش آنها برای برقراری ارتباط و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی شود.
رفتار والدین: والدین خجالتی نیز ممکن است رفتارهای مشابهی را به کودک خود منتقل کنند. اگر والدین در موقعیت‌های اجتماعی کم‌جرأت باشند یا تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران نداشته باشند، کودک نیز ممکن است این رفتارها را الگو قرار دهد.

چگونه می‌توان به کودکان خجالتی کمک کرد؟

ایجاد فرصت‌های اجتماعی: والدین باید برای کودک فرصتی فراهم کنند تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کند. این می‌تواند شامل برگزاری جلسات بازی با هم‌سالان یا مشارکت در فعالیت‌های گروهی باشد.
تشویق و تقویت اعتماد به نفس: کودکان خجالتی نیاز دارند که احساس کنند از نظر والدینشان قابل قبول و دوست‌داشتنی هستند. والدین باید با تشویق و تقویت اعتماد به نفس کودک، او را به انجام فعالیت‌های اجتماعی ترغیب کنند.
مدل‌سازی رفتار اجتماعی: والدین باید به عنوان الگوهای اجتماعی برای کودک خود عمل کنند. نشان دادن رفتارهای مثبت اجتماعی مانند خوش‌رو بودن و برقراری ارتباط با دیگران می‌تواند به کودک کمک کند تا این رفتارها را یاد بگیرد.
حمایت از کودک در موقعیت‌های اجتماعی: هنگامی که کودک وارد موقعیت‌های اجتماعی جدید می‌شود، والدین باید از او حمایت کنند. حضور والدین می‌تواند به کودک احساس امنیت بدهد و کمک کند تا به تدریج از خجالت خود غلبه کند.
اجتناب از فشار بیش از حد: ایجاد فشار زیاد بر کودک برای برقراری ارتباط یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند منجر به اضطراب و افزایش خجالت شود. به جای این کار، باید فرصت‌هایی برای کودک فراهم شود تا به آرامی وارد این موقعیت‌ها شود.

نتیجه‌گیری

خجالت و کم‌رویی در کودکان طبیعی است و با کمک والدین و محیط حمایتی می‌توان به آنها کمک کرد تا از این ویژگی غلبه کنند. با درک علل و ارائه فرصت‌های مناسب برای رشد اجتماعی، می‌توان به کودکان کمک کرد تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کرده و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند.