موشک بالستیک قاره پیما چیست و چگونه کار می کند؟

رویداد 24 نوشت: موشک بالستیک قاره پیما (ICBM) قوی ترین و مخوف ترین سلاح در جهان امروز است. چنین موشکی می تواند در کمتر از یک ساعت، تقریباً به هر کشوری روی زمین، بدون توجه به محل پرتاب، با دقت خیره‌کننده و سرعت عملاً غیرقابل توقف حمله و هدف مورد نظر را با چندین کلاهک هسته‌ای نابود کند.

تاریخچه موشک‌های قاره پیما

ایده موشک قاره پیما از آلمان نازی بود. پروژه بلندپروازانه A9/10 آنها به طور بالقوه می توانست اهدافی را در ایالات متحده هدف قرار دهد، اگرچه هرگز تکمیل نشد. پس از جنگ جهانی دوم، روسیه و ایالات متحده هر دو با مفاهیم خاص خود برای ساخت چنین موشکی پیش رفتند. روسیه اولین موشک قاره پیمای خود را که R-7 Semyorka نام داشت ساخت.

این موشک یک موشک ماموت بود که در سال 1957 طی آزمایشی با موفقیت 6000 کیلومتر را طی کرد. این موشک در سال 1959 وارد خدمت شد. در همان سال، ایالات متحده اولین موشک قاره پیمای خود با نام  اطلس SM-65 را عملیاتی اعلام کرد.

طراحی و قابلیت موشک‌های قاره پیما

فناوری این موشک ها از زمان تست اولین موشک به طور پیوسته بهبود یافته است. موشک های اول دارای خطای دایره ای (CEP) چند کیلومتری بودند، به این معنی که می توانستند حداقل به اندازه چند کیلومتر به اهداف خود نزدیک شوند. آنها فقط یک کلاهک حمل می کردند و در سیلوهای عظیم قرار می گرفتند. حداکثر برد آنها تنها حدود 6000 کیلومتر بود.

امروزه ICBM ها دارای خطای دایره ای 200 متر یا کمتر و برد بیش از 10000 کیلومتر هستند. حتی مهمتر از آن، آنها عملا غیر قابل توقف هستند. پس از پرتاب، تقویت کننده موشک آنها (چه سوخت جامد و چه سوخت مایع) به مدت 3 تا 5 دقیقه مشتعل می شود و موشک را تا ارتفاع چند صد کیلومتری نیرو می دهند.

سپس موشک بین یک تا ده وسیله نقلیه بازگشتی با هدف مستقل چندگانه (MIRV) پرتاب می شود. اینها هر کدام کلاهک گرما هسته ای خود را دارند. در مرحله پایانی، MIRV ها به سمت اهداف خود می شتابند و به سرعت 25 ماخ (30870 کیلومتر در ساعت) می رسند. این سرعت، هنگامی که با "کمک های نفوذ" (مثل بالون های فلزی) ترکیب می شود، عملاً زمانی برای پاسخ دادن به هدف نمی دهد، به این معنی که پرتاب موفقیت آمیز تقریباً قطعی است. برای درک این موضوع، این موشک ها می توانند مسافت 4500 کیلومتر را تنها در 20 دقیقه طی کنند.

مهار موشک های بالستیک

احتمال توقف موشک های تیتان ( موشک بالستیک قاره‌پیما چندمرحله‌ای آمریکا) وجود دارد. سایر موشک‌ها یا سربازان نیروهای ویژه می‌توانند سکوهای پرتاب را قبل از پرتاب منهدم کنند، در حالی که موشک‌های متقابل خاصی ممکن است بتوانند موشک های بالستیک را قبل از انتشار MIRV‌های خود منهدم کنند. با این حال، این که این اقدامات متقابل چقدر مؤثر و قابل اعتماد هستند، جای تردید دارد.

موشک های بالستیک مدرن نیز بسیار کوچکتر از مدل های قبلی خود هستند. در حالی که موشک R-7 حدود 34 متر طول داشت، اما M51 که از زیردریایی پرتاب شد، تنها 12 متر طول داشت. این اندازه کوچک به کشورها اجازه می دهد تا موشک های ICBM را نه تنها از سیلوها بلکه از کامیون ها و زیردریایی ها شلیک کنند. این پلت‌فرم‌های متحرک می‌توانند هم به اهداف نزدیک‌تر حرکت کنند و هم می‌توانند از تسخیر/انهدام بر خلاف همتایان سیلو استاتیک خود فرار کنند.

موشک های بالستیک زیردریایی (SLBM) توسط زیردریایی ها حمل می شوند. شناسایی و رهگیری موشک بالستیک زیردریایی  بسیار سخت تر از تاسیسات پرتاب زمینی است. در حالی که مواضع موشک‌های بالستیک ثابت مبتنی بر سیلو مشخص است و این موشک‌ها می توانند توسط موشک‌های هسته‌ای متخاصم هدف قرار مگیرند، شناسایی موشک های پرتاب بسیار سخت است. پس از حمله به کشور، موشک‌های مبتنی بر زیردریایی شانس بیشتری برای زنده ماندن در اولین حمله دارند. موشک‌های بالستیک قاره‌پیما به دلیل کلاهک‌های هسته‌ای، قیمت‌های هنگفت و نشانه‌های سیاسی، هرگز در نبرد مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و امیدواریم هرگز استفاده نشوند.

کشورهای دارنده موشک بالستیک

تنها چند کشور دارای موشک های قاره پیما هستند: چین، فرانسه، هند، اسرائیل، کره شمالی، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده. دلیل این تعداد کم هزینه، نیروی کار و مهارت هنگفت مورد نیاز برای توسعه موشک و کلاهک هسته ای آن است. به عنوان مثال، یک Trident II تمام شده دارای برچسب قیمتی 37 میلیون دلاری است.

مهمترین موشک های بالستیک جهان

LGM-30 Minuteman: مجموعه ای از موشک های بالستیک قاره پیمای ایالات متحده: Minuteman I (1962)، Minuteman II (1965) و Minuteman III (1970). این کلاس اولین کلاسی بود که MIRV داشت. Minuteman III هنوز در خدمت است و در واقع تنها موشک بالستیک قاره پیمای زمینی ایالات متحده است. این موشک دارای 3 MIRV (با کلاهک های 300-500 کیلوتنی)، برد تقریباً بی نظیر 13000 کیلومتری و خطای دایره ای 120 متری است که آن را همچنان به یک بازدارنده قوی تبدیل می کند.

SS-18 Satan: این موشک که توسط غرب R-36 تعیین شده یک موشک قاره پیمای روسی است که در سال 1988 وارد خدمت شد. دارای 10 MIRV هر کدام با کلاهک های 1 مگاتون است و با برد 11000 کیلومتر یکی از بهترین ها است.

 

تست موشک قاره پیما توسط زیردریایی روسی

Trident II: این موشک بالستیک پرتاب شده از زیردریایی ایالات متحده (SLBM) یکی از مرگبارترین موشک های جهان است. Trident II به لطف 8 موشک MIRV با کلاهک های 475 کیلوتن، برد 12000 کیلومتر، سکوی پرتاب گریزان و دقت فوق العاده با خطای دایره ای 90 متری یکی از بهترین ها محسوب می شود. این موشک در سال 1990 وارد خدمت شد.